Van 2019 tot 2021 publiceerde ik enkele blogs op QruxxTech en Zorgvisie over zorgprofessionals en innovatie.

11-09-2022         LinkedIn artikelen

12-07-2018

 ON A HIGHWAY TO E-HEALTH ?

Waarom het toch niet zo vlot gaat met de implementatie en opschaling van eHealth

 Wat hebben Amazon, Apple, Uber en Airbnb met elkaar gemeen: ze komen met een eenvoudige oplossing voor een alledaags probleem. Een oplossing die een duidelijke verbetering is ten opzichte van de gebruikelijke manier waarop iedereen gewend is om het probleem op te lossen, vaak omslachtig, tijdrovend. De nieuwe oplossing is eigenlijk kinderlijk eenvoudig en zo vanzelfsprekend dat je je erover verbaast dat niemand eerder op dat idee is gekomen. Het is een oplossing die niet logischerwijs een vervolg is op de huidige oplossing, daar niet logischerwijs uit is ontwikkeld. Het komt ook niet uit de hoek waar je een nieuwe oplossing uit zou verwachten. Het komt ‘out of the blue’, is zo aantrekkelijk, simpel en effectief dat het razendsnel ingang vindt bij een breed publiek.

Een goed product verkoopt zich zelf. Wat een goed product lijkt betekent niet dat het ook een goed product is. Wat voor de één een goed product is wil niet zeggen dat een ander er ook mee wegloopt.

E-health lijkt een fantastisch product in de ogen van beleidsmakers en industrie maar blijkt al jaren minder succesvol dan verwacht, ondanks alle voordelen die het zou bieden, ondanks (financiële) analyses en voorspellingen.

De digitale toekomst van de zorg lijkt minder rooskleurig dan ingeschat. De praktijk blijkt weerbarstig. Waar zitten de obstakels?

De centrale vraag is of #eHealth wel de oplossing is voor problemen die mogelijk niet als problemen wordt ervaren. Dit zou mogelijk een verklaring zijn voor de terughoudendheid om eHealth voortvarend in te voeren. Implementatie leidt niet automatisch tot acceptatie, acceptatie is een absolute voorwaarde voor een succesvolle implementatie.

De zorg is een complexe sector, van oudsher het domein van zorgverleners gericht op het bestrijden van ziekten en beter maken van de medemens, geleidelijk meer en meer bevolkt door niet zorgverleners gericht op randvoorwaarden, regelgeving en financiële kaders. Machtsonevenwichtigheden beïnvloeden het zorgproces. Commerciële partijen en industrie proberen in te haken op nieuwe ontwikkelingen. De minst gehoorde in dit over-complexe systeem is de patiënt/ cliënt, waar het in feite allemaal om zou moeten draaien.  De frase ‘de patiënt centraal’ is een loze kreet in de betekenis van oprechte klantgerichtheid.

De fundamenten van het huidige zorgsysteem liggen verankerd in een verouderd paradigma gericht op het opsporen en genezen van ziekten waarbij de mens wordt gereduceerd tot een optelsom van zijn onderdelen. Net als een kapotte klok is hij te ‘repareren’. Ondanks de vele indrukwekkende wetenschappelijke ontwikkelingen is de grondgedachte gelijk gebleven.

De ziekte staat centraal met het systeem dat zich hier mee bezig houdt. De mens zelf, de eigenaar van zijn onderdelen, is een randverschijnsel gebleven. Eigen regie, eigen verantwoordelijkheid, eigen genezingsmogelijkheden blijven onderbelicht. Met de volle aandacht op het ontstaan en manifesteren van ziekte speelt preventie een bijrol, terwijl preventie in een systeem gericht op behoud van gezondheid juist volle aandacht zou moeten krijgen. Omdat de mens niet (langer) als een machine kan worden beschouwd is ook het paradigma toe aan een 21^e eeuw update. (https://allanvafi.nl/?page_id=1231)

Op de weg naar een succesvolle invoering eHealth zijn er een aantal ‘kloven’ te overbruggen:

-De kloof tussen de traditionele zorgverleners, functionerend binnen het verouderde zorgparadigma (zie boven) en de patiënt/ cliënt.

-De kloof tussen de eHealth adepten, niet zorgverleners, vanuit de ICT, industrie, beleidsmakers, zorgverzekeraars, overheid etc en de zorgverleners, traditioneel ingesteld en digitaal gezien nog in het tijdperk van de fax.

Acceptatie begint bij de patiënt/ cliënt die duidelijk meerwaarde ervaart van eHealth toepassingen bij problemen waar hij tegenaan loopt. Het kunnen eenvoudige zaken zijn, zoals reizen naar een ziekenhuis, het langdurig wachten, onnodig onderzoek, meerdere, niet op elkaar afgestemde afspraken, het langdurig in onzekerheid verkeren door ontbreken van communicatie of het wachten op uitslagen, etc. Dit zijn zaken waar eHealth in de ogen van de patiënt meerwaarde zou kunnen bieden en daarmee tot acceptatie zou kunnen leiden. Met dit laag hangende fruit zou eHealth kunnen scoren, wat complexer ligt het met het registreren van eigen medische data en gebruik van wearables.

Vervolgens zou in dit soort zaken vanuit de patiënt aansluiting moeten worden gezocht met de zorgverlener die zich op soortgelijke wijze gesteund zou kunnen voelen door eHealth toepassingen die hem faciliteren bij het verlenen van zorg, zoals spraakherkenning bij documentatie, multidisciplinair overleg, contact met de patiënt, e-afspraken, videocommunicatie etc. Toepassingen die het verlenen van zorg gemakkelijker maken ipv een extra belasting te vormen. Keep it Stupid Simple. In de interactie met de patiënt zal de zorgverlener er niet aan ontkomen om in te spelen op eHealth ontwikkelingen bij zijn patiënten, het Googelen van informatie, meedenken mbt het ziektebeeld, het gebruik van de smartphone, online afspraken etc. Dit vereist een mindset van partnerschap ipv de veelal hiërarchische zorgverlener-patiënt relatie. In combinatie met het voor alle partijen gemakkelijker maken van het zorgproces zal het m.i. leiden tot snellere invoering van praktische eHealth tools.

De (commerciële) partijen die zich enthousiast bezig houden met eHealth zien veel bredere toepassingen van eHealth, hebben geleidelijk een eigen wereld gecreëerd en zich daarmee vervreemd van de traditioneel ingestelde wereld van de zorgverleners. De gedrevenheid tot invoering van eHealth roept bij zorgverleners weerstand op, waarmee deze gedrevenheid meer lijkt ingegeven door financiële belangen dan dat hiermee het belang van patiënt en zorgverlener is gediend. Bij de laatst genoemde groepen zal draagvlak moeten worden gecreëerd voordat er een succesvolle implementatie kan plaats vinden.

De Highway to eHealth kent enkele diepe gaten in het asfalt. Overbrugging is noodzakelijk voordat er vaart kan worden gemaakt.

Allan Vafi, MD MBA, 17-05-2018